The Search for Identity: An Anthropological Interpretation of Engaged Research in Paštrovići and the Use of the Concept of Intangible Cultural Heritage for Identity Political Purposes

Miloš Rašić

doi:10.21301/eap.v16i1.7

Authors

Miloš Rašić The Institute of Ethnography SASA, Belgrade, Serbia https://orcid.org/0000-0001-6871-5553

DOI:

https://doi.org/10.21301/eap.v16i1.7

Keywords:

Paštrovići, intangible cultural heritage, identity politics, engaged research, Montenegro

Abstract

Paštrovići is the name of a clan and of an ethnographic area of the Montenegrin coast stretching from Čanj to Bečići and from the Adriatic Sea to Crmnica. I visited this region twice, in 2017 and 2018, as part of the Etno Lab project, directed by the Bauo Society for Cultural Development from the town of Petrovac by the Sea, with funds and other forms of assistance provided by the Municipality of Budva, the Ministry of Culture of Montenegro, and several local families. The purpose of the stay in Petrovac was engaged field research with the aim of exploring the "traditions" and cultural heritage of Paštrovići, with the intention of mapping potential elements for inscription on the list of Montenegrin intangible cultural heritage. In this paper, I start from the hypothesis that the organization of Etno Lab, the directing of research and, finally, the search for identity markers with a view to having them recognized as important and inscribed on relevant lists by the national state, are precisely a form of reflection of the socio-political identity turmoil which is primarily occurring at the political level in the nation state of Montenegro and then spilling over into social reality, where it assumes various forms. Thus, the paper is divided into four sections: a brief overview of socio-political changes in Montenegro; a discussion of the methodological procedures used in our research and their inadequacies; an anthropological interpretation of the concept and a search for elements of intangible cultural heritage in relation to the identity political uses of the given phenomena.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Antonijević, Dragana. 2006. “Treći pravac u folkloristici: socioloki pristup Gerija Alana Fajna”. Etnoantropološki problemi 1(2): 125-156. https://doi.org/10.21301/eap.v1i2.8

Antonijević, Dragana, Miloš Rašić i Ana Banić Grubišić. 2020. “Šta mladi u Srbiji i dijaspori (ne)znaju o nematerijalnom kulturnom nasleđu Srbije?” Etnoantropološki problemi 15(4): 1037-1058. https://doi.org/10.21301/eap.v15i4.4

Asman, Alaida. 2011. Duga senka prošlosti: kultura sećanja i politika povesti. Beograd: XX vek.

Apaduraj, Ardžun. 2011. Kultura i globalizacija. Beograd: Biblioteka XX vek.

Barz, Gregory and Timothy Cooley. 2008. Shadows in the Field. New Perspectives for Fieldwork in Ethnomusicology. Oxford and New York: Oxford University Press

Buckland, Theresa. 1999. Dance in the Field. Theory, Methods and Issues in Dance Ethnography. Hampshire: Palgrave Macmillan.

Božić, Ivan. 1979. Nemirno pomorje XV veka. Beograd: Srpska književna zadruga.

Brković, Čarna. 2013. „Ambiguous Notions of ’National Self’ in Montenegro“. In The Ambiguous Nation. Case Studies from Southeastern Europe in the 20th Centrury, edited by Ulf Brunnbauer and Hannes Grandits, 131-150. Munchen: Oldenbourg Verlag Munchen.

Brković, Čarna. 2014. „The Quest for Legitimacy: Discussing Language and Sexuality in Montenegro“. In Mirroring Europe: Ideas of Europe and Europeanization in Balkan Societies, edited by Tanja Petrović, 163-185. Liden and Boston: Brill.

Čolović, Ivan. 2014. Rastanak s identitetom. Beograd: Biblioteka XX vek.

Džankić, Jelena. 2014. “Reconstructing the Meaning of Being „Montenegrin“”. Slavic Review 73(2): 347-371. https://www.jstor.org/stable/10.5612/slavicreview.73.2.347

Đorđević Crnobrnja, Jadranka. 2020. Nismo prekidali sa Gorom. Etnicitet, zajednica i transmigracije Goranaca u Beogradu. Beograd: Etnografski institut SANU.

Erdeljanović, Jovan. 1921. „Neke crte u formiranju plemena kod Dinarskih Srba“. Glasnik Geografskog društva 5: 67-80.

Gavrilović, Ljiljana. 2011. Muzeji i granice moći. Beograd: Biblioteka XX vek.

Gavrilović, Ljiljana. 2013. Pazarsko-sjenički kvartet. Novi Pazar: Muzej „Ras“.

Gavrilović, Ljiljana i Dragana Radojičić. 2019. „Bottom-Up modeli valorizacije“. U Nematerijalna kulturna baština Paštrovića. Budućnost tradicije, tradicija za budućnost, uredili Zlata Marjanović, Dušan Medin i Davor Sedlarević, 95-111. Petrovac na Moru, Budva, Beograd: Društvo za kulturni razvoj Bauo, JU Muzeji i galerije Budve i Etnografski institut SANU.

Gavrilović, Ljiljana i Ivan Đorđević. 2016. “Sjenički sir kao nematerijalno kulturno nasleđe: Antropološki pristup problemu”. Etnoantropološki problemi 11(4): 989-1004. https://doi.org/10.21301/eap.v11I4.2

Glušica, Rajka. 2010. „Crnogorski jezik u čeljustima nacionalizma“. Riječ 4: 25-45.

Geertz, Cliford. 1973. The interpretation of Cultures: Selected Essays. New York: Basic Books.

Hottin, Christian and Sylvie Grenet. 2017. „Is intangible cultural heritage an anthropological topic? Towards interdisciplinarity in France“. In The Routledge Companion to Intangible Cultural Heritage, edited by Michelle Stefano and Peter Davis, 59-69. London and New York: Routledge.

Janaček, Petr. 2017. „Intangible cultural heritage in the Czech Republic: between natonal and local heritage“. In The Routledge Companion to Intangible Cultural Heritage, edited by Michelle Stefano and Peter Davis, 152-166. London and New York: Routledge.

Kovačević, Ivan. 2001. Istorija srpske etnologije 2. Pravci i odlomci. Beograd: SGC i Odeljenje za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu.

Kovačević, Ivan i Marija Ristivojević. 2014. “Antropologija muzike: od folka do roka”. Etnoantropološki problemi 9(4): 1037-1053. https://doi.org/10.21301/eap.v9i4.13

Kovačević, Ivan. 2015. Istorija srpske antropologije. Beograd: Odeljenje za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu i Dosije studio.

Kuljić, Todor. 2006. Kultura sećanja. Beograd: Čigoja štampa.

Luketić, Miroslav. 2017. „O kulturnom i muzičkom životu budve 1918-1941“. U Začuh vilu u dubravu đe pjesan poje. Zbornik radova u paštrovskoj i budvanskoj muzičkog tradiciji i srodnim temama, uredili Zlata Marjanović i Dušan Medin, 81-91. Budva, Beograd i Petrovac na moru: Sekretarijat za društvene djelatnosti Opštine Budva, Udruženje Paštrovića i prijatelja Paštrovića u beogradu „Drobni pjesak“ i DKR „Bauo“.

Malešević, Miroslava. 2011. Ima li nacije na planeti Ribok? Ogledi o politikama identiteta. Beograd: SGC.

Marjanović, Zlata. 2017. „Muzička tradicija Paštrovića kroz note i tonske zapise (XIX-XX vek)“. U Začuh vilu u dubravu đe pjesan poje. Zbornik radova u paštrovskoj i budvanskoj muzičkog tradiciji i srodnim temama, uredili Zlata Marjanović i Dušan Medin, 37-74. Budva, Beograd i Petrovac na moru: Sekretarijat za društvene djelatnosti Opštine Budva, Udruženje Paštrovića i prijatelja Paštrovića u beogradu „Drobni pjesak“ i DKR „Bauo“.

Marjanović, Zlata. 2018. „Muzika i ples u paštrovskim ritualima“. U Kulturna istorija Paštrovića, uredili Nikola Samardžić, Mila Medigović Stefanović, Dušan Medin i Zlata Marjanović, 163-213. Beograd: HERAedu.

Martić, Milica. 2019. „Uloga države i muzeja u zaštiti i očuvanju nematerijalne kulturne baštine Crne Gore. U Nematerijalna kulturna baština Paštrovića. Budućnost tradicije, tradicija za budućnost, uredili Zlata Marjanović, Dušan Medin i Davor Sedlarević, 55-73. Petrovac na Moru, Budva, Beograd: Društvo za kulturni razvoj Bauo, JU Muzeji i galerije Budve i Etnografski institut SANU.

Medigović Stefanović, Mila. 2017. „Muzička kultura Paštrovića“. U Začuh vilu u dubravu đe pjesan poje. Zbornik radova u paštrovskoj i budvanskoj muzičkog tradiciji i srodnim temama, uredili Zlata Marjanović i Dušan Medin, 76-81. Budva, Beograd i Petrovac na moru: Sekretarijat za društvene djelatnosti Opštine Budva, Udruženje Paštrovića i prijatelja Paštrovića u beogradu „Drobni pjesak“ i DKR „Bauo“.

Medin, Dušan. 2016. „O svadbi u Paštrovićima“. Paštrovski almanah II: 465-478.

Medin, Mila. 2017. „Tradicionalne igre u Paštrovićima (pisani izvori)“. U Začuh vilu u dubravu đe pjesan poje. Zbornik radova u paštrovskoj i budvanskoj muzičkog tradiciji i srodnim temama, uredili Zlata Marjanović i Dušan Medin, 91-103. Budva, Beograd i Petrovac na moru: Sekretarijat za društvene djelatnosti Opštine Budva, Udruženje Paštrovića i prijatelja Paštrovića u beogradu „Drobni pjesak“ i DKR „Bauo“.

Medin, Dušan. 2018. „Interesovanje za nematerijalnu kulturnu baštinu Paštrovića krajem XX i početkom XXI vijeka“. U Muzičko nasljeđe Crne Gore, uredile Jelena Martinović-Bogojević i Tatjana Krkeljić, 181-202. Cetinje: Muzička akademija, Univerziteta Crne Gore.

Medin, Dušan. 2019. „O Dionisiju Mikoviću i njegovom djelu ’Paštrovska svadba’ (1891)“. U Nematerijalna kulturna baština Paštrovića. Budućnost tradicije, tradicija za budućnost, uredili Zlata Marjanović, Dušan Medin i Davor Sedlarević, 431-463. Petrovac na Moru, Budva, Beograd: Društvo za kulturni razvoj Bauo, JU Muzeji i galerije Budve i Etnografski institut SANU.

Mikavica, Dejan, Goran Vasin i Nenad Ninković. 2017. Srbi u Crnoj Gori 1496-1918. Nikšić: Institut za srpsku kulturu.

Milenković, Miloš. 2006. „Idealni etnograf“. Glasnik Etnografskog instituta LIV: 161-172.

Milenković, Miloš. 2016. Povratak nasleđu. Ogledi iz primenjene humanistike. Beograd: Filozofski fakultet, Odeljenje za etnologiju i anstropologiju, Centar za antropologiju javnih i praktičnih politika.

Morrison, Kenneth. 2018. Nationalism, Identity and Statehood in Post-Yugoslav Montenegro. London, Oxford, New York, New Delhi and Sydney: Bloomsbury.

Naumović, Slobodan. 2009. Upotreba tradicije u političkom i javnom životu Srbije na kraju dvadesetog i početkom dvadeset prvog veka. Beograd: Institut za filozofiju i društvenu teoriju IP „Filip Višnjić“.

Panić Kašanski, Dragica. 2019. „Kikinda, Kolašin i Paštrovići: geneza veze, mreže i značaja tri mala arhiva nematerijalnog kulturnog nasljeđa“. U Nematerijalna kulturna baština Paštrovića. Budućnost tradicije, tradicija za budućnost, uredili Zlata Marjanović, Dušan Medin i Davor Sedlarević, 145-162. Petrovac na Moru, Budva, Beograd: Društvo za kulturni razvoj Bauo, JU Muzeji i galerije Budve i Etnografski institut SANU.

Pavlović, Srđan. 2003. „Who are Montenegrins? Statehood, Identity, and Civic Society“. In Montenegro in Transition. Problems of Identity and Statehood, edited by Florian Bieber, 83-106. Baden-Baden: Nomos Verlagsgesellschaft.

Popović, Stevo and Duško Bjelica. 2014. „Do Sifnificant Achievements of National Football Team Can Strengthen National Identity in Montenegro?“. Montenegrin Journal of Sports Science and Medicine 3: 31-33.

Rakočević, Selena. 2015. „Muzika, ples i pamćenje: ka preispitivanju metoda terenskog istraživanja plesa“. Muzikologija 19: 51-64.

Rastoder, Šerbo. 2003. “A short review of the history of Montenegro”. In Montenegro in Transition. Problems of Identity and Statehood, edited by Florian Bieber, 107-138. Baden-Baden: Nomos Verlagsgesellschaft.

Ronstrom, Owe. 1989. „The Dance Event. A Terminological and Methodological Discussion of the Concept“. In Dance event: A Complex Cultural Phenomenon, edited by Lisbet Torp, 21-33. Copenhagen: ICTM Study Group on Ethnochoreology.

Samardžić, Nikola. 2018. „Paštrovići: Osnove jedne istorije“. U Kulturna istorija Paštrovića, uredili Nikola Samardžić, Mila Medigović Stefanović, Dušan Medin i Zlata Marjanović, 9-45. Beograd: HERAedu

Sedlarević, Davor. 2017. „Prilog proučavanju tradicionalnih plesova u Paštrovićima: Traganja – rekognicija terena“. U Začuh vilu u dubravu đe pjesan poje. Zbornik radova u paštrovskoj i budvanskoj muzičkog tradiciji i srodnim temama, uredili Zlata Marjanović i Dušan Medin, 103-115. Budva, Beograd i Petrovac na moru: Sekretarijat za društvene djelatnosti Opštine Budva, Udruženje Paštrovića i prijatelja Paštrovića u beogradu „Drobni pjesak“ i DKR „Bauo“.

Sindik, Ilija. 1951. „Dušanovo zakonodavstvo u Paštrovićima i Grblju“. U Zbornik u čast šeste stogodišnjice Zakonika cara Dušana, uredio Nikola Radojčić, 119-183. Beograd: Srpska akademija nauka.

Silverman, Carol. 2015. „Macedonia, UNESCO, and Intangible Cultural Heritage: The Challenging Fate of Teškoto“. In UNESCO on the Ground. Local Perspectives on Intangible Cultural Heritage, edited by Dylan Foster, Michael and Lisa Gilman, 93-112. Bloomington, Indiana: Indiana University Press.

Stevanović, Lada. 2009. „Rekonstrukcija sećanja, konstrukcija pamćenja – Kuća cveća i Muzej Jugoslavije“. U Spomen mesta – istorija – sećanja, uredila Aleksandra Pavićević, 101-117. Beograd: Etnografski institut SANU.

Todorova, Maria. 2004. „Introduction: Learning Memory, Remembering Identity“. In Balkan Identities. Nation and Memory, edited by Maria Todorova, 1-24. Washington Square, New York: New York University Press.

Violante, Antonio. 2015. “From black hole to the pearl of the mediterranean: A new idea of nation for idependent Montenegro”. Ethnicity, Culture, Politics 31(2): 81-92.

Vukmanović, Jovan. Paštrovići. Podgorica: CID Podgorica.

Vukčević, Ivan. 2017. „Kultura i muzika Budve i Paštrovića: Fragmenti“. U Začuh vilu u dubravu đe pjesan poje. Zbornik radova u paštrovskoj i budvanskoj muzičkog tradiciji i srodnim temama, uredili Zlata Marjanović i Dušan Medin, 103-115. Budva, Beograd i Petrovac na moru: Sekretarijat za društvene djelatnosti Opštine Budva, Udruženje Paštrovića i prijatelja Paštrovića u beogradu „Drobni pjesak“ i DKR „Bauo“.

Novinski članci

Miković, Dionisije. 1891. „Paštrovska svadba“. Bosanska vila: list za zabavu, pouku i književnost, br. 13, 15. juli 1891.

Miković, Dionisije. 1891a. „Paštrovska svadba“. Bosanska vila: list za zabavu, pouku i književnost, br. 15, 30. juli 1891.

Miković, Dionisije. 1891b. „Paštrovska svadba“. Bosanska vila: list za zabavu, pouku i književnost, br. 16, 30. avgust 1891.

Miković, Dionisije. 1891c. „Paštrovska svadba“. Bosanska vila: list za zabavu, pouku i književnost, br. 17, 15. septembar 1891.

Izvori

https://drustvobauo.wordpress.com/o-drustvu-bauo/

http://www.uzkd.mku.gov.me/vijesti/166809/NEMATERIJALNA-KULTURNA-DOBRA-CRNE-GORE.html

https://www.slobodnaevropa.org/a/bokeljska-mornarica-unesco/29135624.html https://www.vecernji.hr/vijesti/bokeljska-mornarica-za-spor-je-najizglednije-odustajanje-unesco-a-1236975

https://montenegrina.net/fokus/petrovac-medunarodni-projekat-etno-lab/

https://www.rtvbudva.me/vijesti/zavrsen-medunarodni-projekat-etno-lab-/21063

https://www.dan.co.me/?nivo=3&rubrika=Kultura&clanak=674487&datum=2018-12-08