Religious practices in communist Yugoslavia: The celebration of Christmas in St George’s Church in Titovo Užice in 1956
Keywords:
Chrismats,
city,
state,
village,
socialism,
church
Abstract
The Communist Party of Yugoslavia passed in 1947 a guideline prohibiting the celebration of religious holidays outside the church, while the government of the FPRY sent an order, through a confidential circular in 1948, for the Catholic and Orthodox Christmas not to be officially recognized any longer. Church celebration of Christmas in the period after the adoption of these prohibitions is observed on the occasion of marking the "most joyous day of the priesthood and people" in St. George’s Church in Titovo Užice in 1956. Three narratives are compared with comparative analysis: a description of the church celebration of Christmas recorded in the Chronicle of the Užice churches and parishes of 1939, a description of the church celebration of Christmas recorded in the Chronicle of the Užice churches and parishes of 1956, and a description of the church celebration of Christmas in the Church of the Holy Virgin in Jablanica in 1958, recorded in a conversation conducted by the author of the text in 2018 with a respondent who served from 1958 as a priest in the church municipality of Dobroselica. Based on the observed similarities and differences in church celebration of Christmas in two temporal contexts (pre-socialist and socialist) and two spatial (urban and rural), conclusions are drawn about the implications of specific ambient socio-economic relations between the state and the church in socialist organization.
References
Bogdanović, Bojana. 2016. Tradicija kao simbolički resurs. Modna produkcija Sirogojno stil. Sirogojno: Muzej na otvorenom ''Staro selo''.
Branković, Tomislav. 2007. „Savez Komunista Jugoslavije i religija sa osvrtom na zakonsku regulativu i praksu“. U Politikologija religije sv. II, ur. Mirolјub Jevtić, 81-96. Beograd: Centar za proučavanje religije i versku toleranciju.
Grđić, Risto. 1971. „Opšta obnova crkvenog života i ustrojstva“. U Srpska pravoslavna crkva 1920-1970, ur. Vladislav Mitrović, 240-267. Beograd: Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve.
Hobsbom, Erik. 2002. „Kako se tradicije izmišlјaju“. U Izmišlјanje tradicije, ur. Erik Hobsbom i Terens Rejndžer, 5-25. Beograd: Biblioteka XX vek.
Ivanović Barišić, Milina. 2006. „Tradicionalna religioznost i revitalizacija pravoslavlјa devedesetih godina 20. veka“. U Zbornik (22): Svakodnevna kultura u postsocijalističkom periodu u Srbiji i Bugarskoj – Balkanska transformacija i evropska integracija, ur. Zorica Divac, 123–134. Beograd: Etnografski institut SANU.
Janjić, Jovan. 2017. „Kulturološka dimenzija delovanja Srpske pravoslavne crkve u drugoj polovini HH veka (1945-2000)“. Doktorska dis., Fakultet za kulturu i medije Univerziteta „Džon Nezbit“ u Beogradu.
Malešević, Miroslava. 2006. „Pravoslavlјe kao srž 'nacionalnog bića' postkomunističke Srbije“. U Svakodnevna kultura u postsocijalističkom periodu u Srbiji i Bugarskoj: Balkanska transformacija i evropska integracija, Zbornik Etnografskog instituta SANU br.22, ur. Zorica Divac, 99-121. Beograd: Etnografski institut SANU.
Marković, Slobodan. 2005. Srpska pravoslavna crkva u Srbiji i država: klerikalizacija ili cezaropapizam. http://starisajt.nspm.rs/Debate/2005_CP_slmarkovic_klerika.htm Преузето 22. априла, 2018.
Naumović, Slobodan. 1993. „Upotreba tradicije, politička tranzicija i promena odnosa prema nacionalnim vrednostima u Srbiji 1987-1990“. U Kulture u tranziciji, ur. M. Prošić-Dvornić, 95-119. Beograd: Plato.
Naumović, Slobodan. 1994. Tradicija i procesi tranzicije. Glasnik Etnografskog instituta SANU XLIII: 141-150.
Naumović, Slobodan. 1996. „Od ideje obnove do prakse upotrebe. Ogled o odnosu politike i tradicije na primeru savremene Srbije“. U Od mita do folka, ur. Predrag Palavestra, 109-145. Beograd-Kragujevac: Liceum.
Pavlović, Aleksandar. 2013. Litijski ophod u Severnoj Kosovskoj Mitrovici na dan proslave gradske slave Mitrovdana. Baština 34: 251-269.
Radić, Radmila. 2002. Država i verske zajednice: 1945-1970, I-II. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije.
Radić, Radmila. 2007. „Srpsko društvo u HH veku između dve vere: privatno i crkveno“. U Privatni život kod Srba u HH veku, ur. Milan Ristović, 635-686. Beograd: Clio.
Radulović, Lidija. 2014. Bog kao privatna stvar: kultura sećanja i religijski život u doba socijalizma. Етноантрополошки проблеми 9 (1): 35-48.
Radulović, Milan. 2007. „Odnosi države i verskih zajednica u Srbiji u drugoj polovini 20. veka“. U Crkva i država, ur. Đorđe Vukadinović i Slobodan Antonić, 1-10. Beograd: Nova srpska politička misao.
Ristić, Dejan. 2016. Izgon Crkve sa Kosmeta 1945-1950. Novi Polis, 7. novembar. Pristuplјeno 7. aprila 2018. http://www.novipolis.rs/dosije/30522/izgon-crkve-sa-kosmeta-1945-1950.html
Rihtman-Auguštin, Dunja. 1990. Metamorfoza socijalističkih praznika. Narodna umjetnost : hrvatski časopis za etnologiju i folkloristiku 27 (1): 21‒32.
Sklevicky, Lydijа. 1990. The new New Year, Or, how a tradition was tempered. East European Politics Societies 4 (1): 4-29
Vasilјević, Milan. 1992. „Duhovni život i duhovna strujanja u srpskom narodu danas“. U Kalendar Prosvjeta za 1992. godinu. Sarajevo: Srpsko prosvjetno i kulturno društvo Prosvjeta.
Vučinić-Nešković, Vesna. 2008. Božić u Boki Kotorskoj. Beograd: Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu i Čigoja štampa.
Zlatanović, Sanja. 2003. Svadba - priča o identitetu. Beograd: Etnografski institut SANU.
Branković, Tomislav. 2007. „Savez Komunista Jugoslavije i religija sa osvrtom na zakonsku regulativu i praksu“. U Politikologija religije sv. II, ur. Mirolјub Jevtić, 81-96. Beograd: Centar za proučavanje religije i versku toleranciju.
Grđić, Risto. 1971. „Opšta obnova crkvenog života i ustrojstva“. U Srpska pravoslavna crkva 1920-1970, ur. Vladislav Mitrović, 240-267. Beograd: Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve.
Hobsbom, Erik. 2002. „Kako se tradicije izmišlјaju“. U Izmišlјanje tradicije, ur. Erik Hobsbom i Terens Rejndžer, 5-25. Beograd: Biblioteka XX vek.
Ivanović Barišić, Milina. 2006. „Tradicionalna religioznost i revitalizacija pravoslavlјa devedesetih godina 20. veka“. U Zbornik (22): Svakodnevna kultura u postsocijalističkom periodu u Srbiji i Bugarskoj – Balkanska transformacija i evropska integracija, ur. Zorica Divac, 123–134. Beograd: Etnografski institut SANU.
Janjić, Jovan. 2017. „Kulturološka dimenzija delovanja Srpske pravoslavne crkve u drugoj polovini HH veka (1945-2000)“. Doktorska dis., Fakultet za kulturu i medije Univerziteta „Džon Nezbit“ u Beogradu.
Malešević, Miroslava. 2006. „Pravoslavlјe kao srž 'nacionalnog bića' postkomunističke Srbije“. U Svakodnevna kultura u postsocijalističkom periodu u Srbiji i Bugarskoj: Balkanska transformacija i evropska integracija, Zbornik Etnografskog instituta SANU br.22, ur. Zorica Divac, 99-121. Beograd: Etnografski institut SANU.
Marković, Slobodan. 2005. Srpska pravoslavna crkva u Srbiji i država: klerikalizacija ili cezaropapizam. http://starisajt.nspm.rs/Debate/2005_CP_slmarkovic_klerika.htm Преузето 22. априла, 2018.
Naumović, Slobodan. 1993. „Upotreba tradicije, politička tranzicija i promena odnosa prema nacionalnim vrednostima u Srbiji 1987-1990“. U Kulture u tranziciji, ur. M. Prošić-Dvornić, 95-119. Beograd: Plato.
Naumović, Slobodan. 1994. Tradicija i procesi tranzicije. Glasnik Etnografskog instituta SANU XLIII: 141-150.
Naumović, Slobodan. 1996. „Od ideje obnove do prakse upotrebe. Ogled o odnosu politike i tradicije na primeru savremene Srbije“. U Od mita do folka, ur. Predrag Palavestra, 109-145. Beograd-Kragujevac: Liceum.
Pavlović, Aleksandar. 2013. Litijski ophod u Severnoj Kosovskoj Mitrovici na dan proslave gradske slave Mitrovdana. Baština 34: 251-269.
Radić, Radmila. 2002. Država i verske zajednice: 1945-1970, I-II. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije.
Radić, Radmila. 2007. „Srpsko društvo u HH veku između dve vere: privatno i crkveno“. U Privatni život kod Srba u HH veku, ur. Milan Ristović, 635-686. Beograd: Clio.
Radulović, Lidija. 2014. Bog kao privatna stvar: kultura sećanja i religijski život u doba socijalizma. Етноантрополошки проблеми 9 (1): 35-48.
Radulović, Milan. 2007. „Odnosi države i verskih zajednica u Srbiji u drugoj polovini 20. veka“. U Crkva i država, ur. Đorđe Vukadinović i Slobodan Antonić, 1-10. Beograd: Nova srpska politička misao.
Ristić, Dejan. 2016. Izgon Crkve sa Kosmeta 1945-1950. Novi Polis, 7. novembar. Pristuplјeno 7. aprila 2018. http://www.novipolis.rs/dosije/30522/izgon-crkve-sa-kosmeta-1945-1950.html
Rihtman-Auguštin, Dunja. 1990. Metamorfoza socijalističkih praznika. Narodna umjetnost : hrvatski časopis za etnologiju i folkloristiku 27 (1): 21‒32.
Sklevicky, Lydijа. 1990. The new New Year, Or, how a tradition was tempered. East European Politics Societies 4 (1): 4-29
Vasilјević, Milan. 1992. „Duhovni život i duhovna strujanja u srpskom narodu danas“. U Kalendar Prosvjeta za 1992. godinu. Sarajevo: Srpsko prosvjetno i kulturno društvo Prosvjeta.
Vučinić-Nešković, Vesna. 2008. Božić u Boki Kotorskoj. Beograd: Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu i Čigoja štampa.
Zlatanović, Sanja. 2003. Svadba - priča o identitetu. Beograd: Etnografski institut SANU.
Published
2018-12-30
Section
Scientific Articles
All articles in Issues in Ethnology and Anthropology are published under the terms of the Creative Commons Attribution License 3.0 Serbia (CC BY), which allows authors and users to copy, distribute, transmit and adapt the article.
The CC BY license permits non-commercial and commercial re-use of an open access article, as long as the author is properly attributed.
Copyright on any research article published by Issues in Ethnology and Anthropology is retained by the author(s).
Authors grant to the Issues in Ethnology and Anthropology the right to publish the article, to be cited as its original publisher in case of reuse, and to distribute it in all forms and media. Copyright and source must be acknowledged and a link must be made to the article's DOI.
DOAJ - Directory of Open Access Journals
ROAD - Directory of Open Access Scholarly Resources
World Cat 
AnthroSerbia
